Gdy planujemy budowę domu i zastanawiamy się jakie oczekiwania powinien on spełniać, warto przyjrzeć się tzw. projektom ekologicznym, które mają pozytywny wpływ na środowisko naturalne i zdrowie ludzi, pozwalają zmniejszyć koszty eksploatacji, a także podnoszą atrakcyjność budynków i prestiż ich właścicieli. Powstaje jednak pytanie skąd wiemy, że projekt budynku jest ekologiczny lub nie.

Od pewnego czasu w Polsce popularne stały się systemy certyfikacji. Najpopularniejszy jest BREEAM, ale spotykamy też LEED, a także całkiem nowy system WELL. W tych dobrowolnych dla firm systemach, znaczna część możliwych do uzyskania punktów jest zależna od czynników związanych z wyrobami budowlanymi. Chodzi tu zarówno o podstawowe wyroby budowlane, takie jak cement czy materiały izolacyjne, ale również o materiały wykończeniowe czy systemy instalacji zastosowane w budynkach, co ma wpływ na liczbę uzyskanych punktów i poziom certyfikatów.

Na wybór materiałów w projektach certyfikowanych w systemach LEED czy BREEAM wpływa sporo różnych czynników. Konsultanci każdego z tych systemów wielokryterialnej oceny środowiskowej muszą nie tylko dopasować produkty do projektu, ale też wykazać, że spełnią one normy postawione przez dany system certyfikacji.

Dlatego, w zależności od systemu, wyrób izolacyjny może mieć wpływ na uzyskanie punktów w takich kategoriach, jak:
• zużycie energii,
• jakość środowiska wewnątrz budynku,
• akustyka pomieszczeń,
• wykorzystanie materiałów i zasobów,
• odporność na zużycie.

Jednak dla przeciętnego inwestora, który chce dokonać wyboru rodzaju izolacji cieplnej na potrzeby swojej budowy, systemy certyfikacji są zbyt skomplikowane i kosztowne. Co więcej, musimy pamiętać, że bazują one na standardach amerykańskich (LEED) i brytyjskich (BREEAM), więc niekoniecznie są zbieżne z polskimi wymaganiami. W 2016 roku amerykańska firma konsultingowa BuildingGreen opublikowała 12 zasad jakim powinien kierować się architekt czy inwestor przy wyborze wyrobu budowlanego. I choć te zasady przygotowano w USA, z pewnością można zarekomendować ich stosowanie również w Polsce, jako że są one całkowicie neutralne geograficznie, ale bardzo przydatne w każdym kraju. Jaki więc wybrać wyrób budowlany w zakresie izolacji cieplnej? Oto 12 podstawowych zasad:

Zasada 1. Jeśli kupujesz wyrobu więcej niż tonę, pamiętaj o jego śladzie węglowym.

Wyroby używane na budowie w dużych ilościach, będą miały ogromny wpływ na środowisko. Izolacja przeznaczona do ocieplenia jednego domu jednorodzinnego, z pewnością waży więcej niż tonę, dlatego warto sprawdzić na stronie producenta czy jest tam deklaracja środowiskowa dla jego wyrobów. Jej brak oznacza, że nie dowiemy się czy zastosowana izolacja ma duży, czy mały wpływ na środowisko. A przede wszystkim, nie dowiemy się czy jej wytwórca bierze pod uwagę aspekty środowiskowe.

Zasada 2. Jeśli nie wiesz co jest w środku wyrobu, nie stosuj go w budynku.

Koniecznie sprawdźmy na stronie producenta izolacji czy jest tam karta charakterystyki substancji lub instrukcja bezpiecznego użytkowania wyrobu. Brak takich informacji oznacza, że wyrób może nie być bezpieczny i nie dowiemy się chociażby jakie środki bezpieczeństwa powinniśmy zachować podczas montażu.

Zasada 3. Kupuj firmę, a nie produkt.

Odpowiedzialność za swoich pracowników czy działania społeczne, prowadzone przez firmy nie muszą być widoczne na co dzień. Jednak ważne jest to, czy izolacja została wyprodukowana przez firmę, która zapewnia bezpieczeństwo swoim pracownikom, czy przez taką, która wytwarza swoje produkty najtańszym kosztem, np. bez dbania o bezpieczeństwo i zdrowie swojej załogi czy bez zwracania uwagi na ochronę środowiska naturalnego.

Zasada 4. Zamknij cykl.

Kupując wyrób izolacyjny trzeba zwrócić uwagę, czy istotna część surowca do jego produkcji pochodzi z recyclingu i czy po rozbiórce budynku może on zostać poddany ponownemu przetworzeniu. Sprawdźmy na stronie producenta, czy publikuje takie dane, np. w deklaracji środowiskowej.

Zasada 5. Minimalizuj narażenie się na szkodliwe substancje.

Zanim kupimy wyrób izolacyjny, sprawdźmy co deklaruje producent w zakresie uwalniania szkodliwych związków. Ważne jest, abyśmy przed kupnem wyrobu wiedzieli czego możemy się spodziewać. Sprawdźmy więc na stronie producenta izolacji czy jest tam karta charakterystyki substancji lub instrukcja bezpiecznego użytkowania.

Zasada 6. Jeśli wyrób przemieszcza się lub płynie, wydajność ma znaczenie przede wszystkim.

Ta zasada dotyczy głównie instalacji. Na przykład, jeśli budujemy instalację sanitarną, to ważne jest, by zużywała mało wody, ale była wydajna.

Zasada 7. Nie panikuj.

Każdy wyrób budowlany ma jakiś wpływ na nasze zdrowie, najczęściej zaniedbywany. Ważne jest jednak, abyśmy przed kupnem wiedzieli czego możemy się spodziewać, dlatego sprawdźmy na stronie producenta izolacji czy jest tam karta charakterystyki substancji, instrukcja bezpiecznego użytkowania lub atest higieniczny.

Zasada 8. Porównuj to co porównywalne.

Podstawowa właściwość wyrobów izolacyjnych to ich zdolność ograniczania strat ciepła. Parametr, który to opisuje wyrażany jest grecką literą λ. Indeks D przy literze oznacza, że producent deklaruje, że jego wyrób nie będzie izolował gorzej niż podana wartość. Np. λ_D = 0,034 W/m2K będzie izolował lepiej niż λ_D = 0,045 W/m2K. Ale należy porównywać rzeczy porównywalne. Są nieuczciwi producenci wyrobów izolacyjnych, którzy podają wartości λ_osiągane albo λ_min. Ale tylko wartość λ_D daje nam gwarancję, że nasz dom nie będzie tracił więcej ciepła niż zakładaliśmy.

Zasada 9. Pozwól komu innemu zrobić pracę za ciebie.

Budując dom natkniemy się na niekończącą listę trudnych problemów do rozwiązania. Niestety, na polskim rynku jest wciąż dużo „fachowców”, których rady są zwyczajnym nadużyciem. W razie ich pomyłki nie sposób będzie niczego wyegzekwować. Przy wyborze wyrobu izolacyjnego najlepiej zwrócić się z pytaniami do biura doradztwa technicznego firmy, której wyrób chcemy kupić. Zatrudniają one prawdziwych fachowców, bo biorą pełną odpowiedzialność za takie porady.

Zasada 10. Używaj mniej, ale lepiej.

Budując dom chcemy zużyć jak najmniej materiałów, by nie płacić za odpady, z którymi nie mamy co zrobić. Warto zasięgnąć porady ekspertów w zakresie wyrobów izolacyjnych i zwrócić się do biura doradztwa technicznego danego producenta. To na pewno pomoże zoptymalizować nasz zakup. Producenci wyrobów izolacyjnych zatrudniają fachowców i biorą pełną odpowiedzialność za porady.

Zasada 11. Trwałość i odporność wyrobów przedłużają życie budynku.

Stosujmy wyroby izolacyjne, które wraz z upływem czasu nie kurczą się, nie tracą swoich właściwości cieplnych, nie zmieniają swoich wymiarów, są stabilne bez względu na temperaturę otoczenia. Te cechy w 100 procentach zapewnia wełna mineralna: szklana i skalna.

Zasada 12. Perfekcja nie zawsze pożądana.

Budując dom nie będziemy w stanie zrobić absolutnie wszystkiego i najlepiej. Musimy dokonać wyboru tego, co jest najważniejsze, a co mniej ważne. Aby dom zużywał mało energii, należy go dobrze zaizolować, wstawić dobre okna, wentylację mechaniczną itp. Ale podstawowym elementem jest doskonałe zaizolowanie: dachu, ścian i podłóg. Od tego trzeba zacząć przede wszystkim i na tym się skupić. Pozostałe elementy, choć niezwykle ważne, są tylko uzupełnieniem do osiągnięcia ostatecznego celu, czyli jak najmniejszego zużycia energii na ogrzewanie domu.