Nowa wersja programu Czyste Powietrze, ogłoszona w grudniu 2022 r. przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Ministerstwo Klimatu i Środowiska wprowadza wyższe progi dochodowe, niemal dwukrotnie wyższe dofinansowanie i urealnienie kosztów jednostkowych. Program wprowadza dodatkowe finansowanie w przypadku przeprowadzenia kompleksowej termomodernizacji. Ma to zachęcić Polaków do głębokiej termomodernizacji budynków wraz z wymianą źródła ciepła.

Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska stwierdziła, że Czyste Powietrze jest największym projektem proekologicznym w Polsce. Jest on sukcesywnie usprawniany i poprawiany – po włączeniu do programu sektora bankowego, obecnie podwyższa się progi dochodowe i wysokość dotacji. „Przy podwyższonym dofinansowaniu, próg dochodowy wzrośnie z 1564 do 1894 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym i z 2189 do 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Z kolei przy najwyższym wymiarze wsparcia, progi wzrosną odpowiednio z 900 do 1090 zł w przypadku gospodarstw wieloosobowych oraz z 1260 do 1526 zł w przypadku gospodarstw jednoosobowych” – powiedziała pani minister.

Nareszcie istotną rolę w obecnym kształcie programu Czyste Powietrze odgrywa termomodernizacja budynków. Gdy wnioskodawca zdecyduje się na przeprowadzenie tzw. głębokiej termomodernizacji, czyli kompleksowej termomodernizacji budynku, będzie mógł uzyskać najwyższe dofinansowanie z przysługującej mu oferty programu. Odpowiednio wyższe dofinansowanie przewidziano w każdej z trzech części Programu, ale jego wysokość jest oczywiście uzależniona od dochodu wnioskodawcy. Najwyższe możliwe dofinansowanie w przypadku przeprowadzenia głębokiej termomodernizacji budynku wyniesie nawet do 135 tys. zł. Utrzymany został kierunek odpowiednio wyższej intensywności dofinansowania do zakupu i montażu najbardziej efektywnych energetycznie rozwiązań.

Nowe zasady premiują finansowo tych, którzy ocieplą dom w podwyższonym standardzie. Dla nich wprowadzono wymóg sporządzenia audytu energetycznego. Inwestycja taka musi prowadzić do ograniczenia zużycia energii użytkowej (EU) na cele ogrzewania budynku do poziomu 80 kWh/m2/rok lub o minimum 40 procent.

Program Czyste Powietrze wprowadza możliwość złożenia dwóch wniosków o dofinansowanie. W celu promowania termomodernizacji jako metody na zmniejszenie kosztów ogrzewania budynków jednorodzinnych, umożliwiono złożenie drugiego wniosku o dofinansowanie dla beneficjentów, którzy wcześniej otrzymali dofinansowanie na wymianę kotła. Możliwe będzie wówczas wykonanie, na podstawie audytu energetycznego, zarówno częściowej jak i kompleksowej termomodernizacji budynku, pozwalającej na osiągnięcie określonych w programie wskaźników zużycia energii po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia.

Zwiększone dotacje na termomodernizację domów mają szansę przyspieszyć poprawę efektywności budynków jednorodzinnych. Zmiany w programie Czyste Powietrze pozwolą łatwiej wypełnić Polsce, jako członkowi Unii Europejskiej, zobowiązania klimatyczne. Termomodernizacja budynków jest kluczowa dla oszczędności energii i obniżenia emisji dwutlenku węgla, a także dla jakości powietrza, a więc dla zdrowia obywateli. Kompleksowa termomodernizacja budynków będzie też istotnym motorem dla tworzenia lokalnych miejsc pracy. Na pewno przydałby się jeszcze mechanizm prefinansowania inwestycji, wsparcia dla najuboższych wnioskodawców, bowiem nadal najpierw trzeba zainwestować, by następnie odzyskać fundusze. A to jest raczej słaba zachęta dla tych, którzy nie mają możliwości sfinansowania inwestycji. I najczęściej właśnie najsłabsi finansowo mają nieocieplone domy i tworzą grupę, którą najbardziej dotyka ubóstwo energetyczne.

Niezwykle ważna jest też promocja – szeroko zakrojona kampania informacyjna, pokazująca korzyści z inwestowania w efektywność energetyczną domów, na pewno przyspieszyłaby tempo realizacji programu.