Czy biżuteria może pomóc w rozwiązaniu problemu zanieczyszczenia powietrza? Daan Roosegaarde, artysta z Holandii, tworzy biżuterię ze smogu, głównie pierścionki i spinki. Odfiltrowane z zanieczyszczonego powietrza cząsteczki pyłu są poddawane działaniu wysokiego ciśnienia, sprasowane w niewielką kostkę, po czym zatopione w szkle lub żywicy. Przy wyrobie jednej sztuki biżuterii oczyszcza się około 1000 metrów sześciennych powietrza.

„Prawdziwe piękno to nie torba Louis Vuitton czy Ferrari, ale czyste powietrze i czysta energia” – mówi Daan Roosegaarde.

Ten sam artysta od kilku lat prowadzi kampanię na rzecz czystego powietrza, polegającą na budowie wież antysmogowych (Smog Free Tower), które oczyszczają powietrze w lokalnej przestrzeni publicznej, np. w parkach, gdzie ludzie lubią odpoczywać.

Siedmiometrowa wieża wykorzystuje opatentowaną technologię jonizacji dodatniej do produkcji powietrza wolnego od smogu. Wyposażona w technologię przyjazną dla środowiska, oczyszcza około 30 tysięcy metrów sześciennych powietrza na godzinę i zużywa niewielką ilość energii elektrycznej, mniej niż bojler. Budowa wież jest połączona z warsztatami z udziałem władz, studentów i przemysłu czystych technologii, by zwiększać świadomość i wspólnie pracować na rzecz miast wolnych od smogu. Projekt został już wdrożony w takich krajach jak: Korea Południowa, Chiny, Holandia, Meksyk czy Polska.

W naszym kraju taka wieża stanęła na 2 miesiące w 2018 roku w Krakowie oczyszczając powietrze ze smogu w promieniu kilkunastu metrów. Te dwa miesiące sprezentował miastu jeden z polskich banków, ale nie wiadomo ile za to zapłacił. Podobno postawienie wieży na stałe to duży koszt, na razie zbyt wysoki, by wieże były powszechne. Jednak artysta informował, że Chińczycy są zainteresowani zakupem kilkuset wież, co może spowodować spadek ceny urządzenia. Taka instalacja to przede wszystkim działanie na rzecz zwiększenia świadomości ludzi w zakresie ekologii.

Roosegaarde zaprezentował też inną ciekawostkę – antysmogowy rower, który „wdycha” zanieczyszczone powietrze i uwalnia oczyszczone powietrze wokół rowerzysty.

Każdy sposób jest dobry, by ograniczyć smog. Na przykład w Poznaniu powstaje chodnik redukujący smog, który będzie wybudowany z tzw. zielonego betonu. Chodnik o powierzchni 4 tysiące metrów kw. w ciągu roku pomoże zneutralizować np. równowartość zanieczyszczeń wyemitowanych przez samochód z silnikiem diesla, który przejechał ponad 70 tys. kilometrów. Jak to działa? Dzięki promieniom słonecznym, na powierzchni chodnika dochodzi do redukcji niebezpiecznych dla człowieka cząstek NOx. Są one rozkładane na neutralne związki azotu i wraz z wodą deszczową odprowadzane do gleby. Choć budowa takich chodników z betonu budzi wątpliwości (niektórzy mówią, że zamiast betonować miasta, lepiej sadzić drzewa i kwiaty!), to jednak każda działalność proekologiczna jest cenna.

Mimo wątpliwości, w antysmogowy beton inwestują kolejne miasta, np. Kraków, Wrocław i Warszawa. Według badań, chodnik przy Rondzie Daszyńskiego w Warszawie wybudowany w 2019 roku powoduje, że zanieczyszczenie wokół tej inwestycji jest o 30 proc. mniejsze niż na obszarze, gdzie nie ma antysmogowego betonu.

Antysmogowe wieże czy chodniki to rozwiązania bardzo ciekawe i innowacyjne, ale na małą skalę i na pewno nie rozwiążą problemu smogu. A w Polsce to prawdziwy problem i nic się na razie nie poprawia. Według rankingu zanieczyszczenia powietrza na świecie IQAir ze stycznia 2021 r. w pierwszej pięćdziesiątce na świecie znalazł się m.in. Kraków (5 pozycja), Wrocław (14 pozycja) i Warszawa (27).

Jak powszechnie wiadomo, głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest indywidualne ogrzewanie budynków mieszkalnych. Za niemal 90 procent zanieczyszczeń pyłem zawieszonym PM10 i PM2,5 i prawie za 100 procent przekroczeń poziomu benzo(a)pirenu są odpowiedzialne budynki, głównie jednorodzinne. W kompleksowej termomodernizacji domów jednorodzinnych leży największy potencjał w zakresie ograniczenia zużycia energii. Domy, które wybudowano kilkadziesiąt lat temu mają zazwyczaj niską efektywność energetyczną, co przekłada się na wysokie koszty eksploatacyjne i tworzenie smogu. Rozwiązaniem tego problemu jest termomodernizacja budynków jednorodzinnych.