Renovate Europe, inicjatywa wielu firm i organizacji europejskich działających na rzecz efektywności energetycznej, zwraca uwagę na konieczność zmniejszenia zapotrzebowania na energię w budynkach w Unii Europejskiej o 80 proc. do 2050 r. Jest to możliwe dzięki odpowiedniemu prawodawstwu oraz ambitnym programom renowacji zasobów budowlanych w krajach unijnych.

Renovate Europe przeprowadziło ostatnio badanie „Renovate2Recover”, które pokazuje, że ogromne fundusze udostępniane przez UE w ramach krajowych planów odbudowy nie są w pełni wykorzystywane dla osiągnięcia długoterminowych celów w zakresie renowacji budynków. A przyspieszenie tempa takich renowacji jest kluczowym narzędziem w walce ze zmianami klimatu.

W badaniu uwzględniono 18 z 27 państw członkowskich: Austrię, Belgię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Danię, Francję, Niemcy, Grecję, Węgry, Irlandię, Włochy, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Hiszpanię. Okazuje się, że krajowe plany odbudowy stanowią niewykorzystaną szansę na znaczne obniżenie zapotrzebowania na energię w budynkach. Łączna kwota, jaką badane państwa planują zainwestować w renowację energetyczną budynków, wynosi 39,9 mld euro, czyli 8,4 proc. całkowitego przydziału środków z Instrumentu Wspierania Odbudowy i Odporności (RRF – The Recovery and Resilience Facility. Odsetek ten waha się od najniższego poziomu nieco ponad 3 proc. w Austrii do najwyższego – ponad 16 proc. w Belgii. Patrząc na liczby w przeliczeniu na mieszkańca, widzimy, że istnieją ogromne różnice w UE: Grecja planuje wydać 384 euro na mieszkańca na renowację energetyczną, a Austria zaledwie 11 euro. Proponowane inwestycje w renowację energetyczną budynków koncentrują się w sektorze mieszkaniowym, na który przeznaczono ponad 23 mld euro (58 proc.), a budynki sektora publicznego stanowią drugi co do wielkości cel inwestycji – blisko 13 mld euro (34 proc.).

Państwa członkowskie zostały zobowiązane do przeznaczenia co najmniej 37 proc. środków z Instrumentu Wspierania Odbudowy i Odporności na działania związane z klimatem, przy czym sztandarowym zaleceniem jest ograniczenie zużycia energii. Tymczasem w 18 ocenianych państwach członkowskich średnio tylko 8 proc. środków z RRF przeznacza się na renowację energetyczną.

Unijne środki mają pomóc osiągnąć cele fali renowacji budynków do 2030 r. oraz cele klimatyczne UE do roku 2050. Niezbędna jest głęboka i etapowa termomodernizacja budynków. Niestety państwa członkowskie nie wykazały się w swoich krajowych planach dalekowzrocznością w tym zakresie.

Jeśli chodzi o Polskę, to badanie „Renovate2Recover” przedstawia, że aż 70 proc. budynków jednorodzinnych nie spełnia standardów efektywności energetycznej, a 3,5 mln domów do ogrzewania używa węgla. W polskim krajowym planie odbudowy można zauważyć brak spójności pomiędzy różnymi systemami wsparcia finansowego dla efektywności energetycznej budynków, brak wystarczających środków na termomodernizację budynków oraz trudności w pozyskiwaniu prywatnych źródeł finansowania. Plan koncentruje się głównie na zmianie paliwa na ciepło i modernizacji niektórych budynków publicznych. Cele obejmują głównie wymianę nieefektywnego ogrzewania w budynkach jednorodzinnych oraz modernizację powierzchni użytkowej w szkołach. Oczekuje się, że różne programy będą wspierać realizację kompleksowych renowacji, ale brakuje w nich szczegółów technicznych oraz wymiernych celów, takich jak oszczędności energii, charakterystyka energetyczna lub cele w zakresie redukcji emisji.

Wyniki badania „Renovate2Recover” można pobrać tu.